اگر به مدیریت و تأمین مالی پروژه‌های مالی غیرمتمرکز یا همان DeFi علاقه مندید، احتمالاً با اهمیت و نقش برجسته انجمن‌ها در این پروژه‌ها آشنا شده‌اید. این انجمن‌ها به نام DAO (سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز) شناخته می‌شوند، که نظرات و تصمیمات اعضای آن بر تصمیم‌گیری و عملکرد کل پروژه تأثیرگذار هستند. اما یک مفهوم نوین به نام “Social DAO” در حال ظهور است که تاکید بیشتری بر جذب و حفظ سرمایه اجتماعی می‌گذارد و ارزش آن را بیشتر از تمرکز بر سرمایه فیزیکی می‌داند.
دائوی اجتماعی در واقع به یک نگرش جدید نسبت به مدیریت پروژه‌ها و جوامع اجتماعی در دنیای DeFi اشاره دارد. این مفهوم نشان می‌دهد که برخوردهای جدید با اجتماعات، تعاملات اجتماعی و جلب حمایت اجتماعی می‌تواند بر موفقیت یک پروژه DeFi تأثیر بسزایی بگذارد. به عبارت دیگر، جلب سرمایه اجتماعی و ایجاد ارتباطات محکم تر در این فضا می‌تواند به پروژه‌های DeFi کمک کند تا به دور از تمرکز صرفاً بر سرمایه مالی، از سرمایه اجتماعی نیز بهره‌مند شوند.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی عمیق‌تری از مفهوم Social DAO بپردازیم و پروژه‌هایی را که از این نگرش بهره‌مند می‌شوند، مورد بررسی قرار دهیم. از نحوه تأثیرگذاری این اندیشه در اجتماعات DeFi گرفته تا مزایا و چالش‌های آن، در این مقاله به جزئیات بیشتری خواهیم پرداخت. بنابراین، با ما همراه باشید تا در دنیای جدیدی از DeFi با استفاده از Social DAO ها و جوامع پویا و تعاملی آشنا شوید.
( در مقاله اندازه بلاک بیت کوین درمورد اهمیت اندازه بلاک بیت کوین به طور کامل توضیح داده شده )
دائوی اجتماعی چیست؟
تا به حال، تعیین یک معیار روشن برای شناسایی دائوهای اجتماعی یا Social DAO به چالش کشیده شده است. در تحقیقات Coopahtroopa، دائوی اجتماعی به عنوان یک نوع “قبیله بومی دیجیتال” و محلی برای “دیدار با افراد با علایق مشابه” تعریف شده است.
تغییرات سریع در فضای متاورس کریپتو باعث شده است که هنوز یک تعریف دقیق برای دائوی اجتماعی وجود نداشته باشد، زیرا تحولات پیوسته در این حوزه انتظار می‌رود. توسعه‌دهندگان، تاجران، و خبرنگاران رسانه‌های کریپتویی همگی در حال تجزیه و تحلیل پروژه‌ها، ابزارها و امکانات مختلفی هستند که در حال حاضر مورد توجه قرار گرفته‌اند و ادغام نظرات متنوع آنها تنها راه برای درک بهتر واقعیت رمزارزها است.
با تجزیه و تحلیل موارد مختلف توسط Coopahtroopa، می‌توان تفهیم بیشتری از مفهوم دائوی اجتماعی داشت. این تحقیق با گروه‌بندی پروژه‌هایی مانند FWB (FWB)، Seed Club (CLUB)، Radicle (RAD)، FiatLuxDAO، Krause House (KRAUSE)، ProsperDAO، Bright Moments، Meta Gamma Delta، Song Camp، Cabin DAO (CABIN) و Proof of Humanity (UBI) به دائوهای اجتماعی اشاره کرده است.
در این لیست، هر دائو نقشی منحصر به فرد در جامعه‌ای با علایق مشترک ایفا می‌کند و تا حدی این تنوع و ارتباطات بین دائوهای مختلف، جوانب مختلف دائوی اجتماعی را نمایان می‌کند. این تنوع به دائوها امکان می‌دهد تا از سرمایه اجتماعی بهره‌مند شده و به شکل فعالیت‌های مشترک، افکار و پروژه‌های کریپتویی را برای اعضا ارتقاء دهند.
مفهوم و عملکرد دائو
DAO، مخفف عبارت “سازمان غیرمتمرکز خودمختار” است. این نوع سازمان از گروهی افراد تشکیل شده است که با هدف دستیابی به اهداف مشترک، از قوانین خاصی پیروی می‌کنند. بر اساس این تعریف، دائو به عنوان یک موجودیت طراحی شده است که بدون نیاز به کنترل مرکزی عمل می‌کند و به طور کامل مستقل باقی می‌ماند.
این سازمان تشکیل شده از یک کمیته است که به توافق برخورده‌اند تا از قوانین خاصی برای دستیابی به هدف مشترک پیروی کنند. این اعضا به صورت گروهی سازمان را از طریق توکنهای مختص مدیریت می‌کنند. با این حال، ویژگی‌ای که دائوها را از سایر سیستم‌ها متمایز می‌کند، استفاده از الگوریتم‌های نوشته شده بر اساس معیارهای خاصی برای تصمیم‌گیری است. دائوها از قراردادهای هوشمند برای ایجاد ترکیبی از معنای دست‌نخوری در بلاکچین استفاده می‌کنند.
بطور خلاصه، یک دائو معمولاً به 5 ویژگی زیر تعریف می‌شود:
1. سازمان مسطح: دائو دارای سلسله مراتب محدودی نیست و تصمیمات آن توسط ذینفعان یا اعضا و مدیران آن گرفته می‌شود. با این حال، ممکن است بخش‌های خاصی از تصمیم‌گیری به یک تیم اصلی یا منتخب واگذار شود.
2. شفافیت: دائو باید یک منبع باز باشد و هرکسی می‌تواند کد قرارداد هوشمند را بررسی کند یا تاریخچه تراکنش‌های دائو را در بلاکچین مشاهده کند.
3. دسترسی آزاد: هر کسی که الزامات از پیش تعریف شده در قراردادهای هوشمند مانند توکن حکومتی را برآورده کند، می‌تواند عضو دائو شود.
4. دموکراسی: هیچ گروهی نمی‌تواند یک طرح را پس از گذراندن مراحل رأی‌گیری وتو کند.
5. عدم تمرکز: برای اجرا، دائوها به قراردادهای هوشمند وابسته هستند. با این حال، گاهی اوقات اعضای دائو ممکن است کارکنان و توسعه‌دهندگان را برای رفع اشکالات یا به‌روزرسانی استخدام کنند.
دائوهای سیاسی و خیریه
با نگاه به تکامل آینده دائوهای اجتماعی، انتظار می‌رود که تقسیم‌بندی ایده محور به زیرگروه‌های جدیدتر و متنوع‌تری انجام شود. این زیرگروه‌ها نه تنها به تنوع بیشتری در پروژه‌ها و اهداف اجتماعی منجر می‌شوند بلکه به تعاملات اجتماعی و اقتصادی گسترده‌تری نیز منجر خواهند شد.
1. ایدئولوژی‌های سیاسی:
دائوهای متعددی ممکن است بر اساس ایده‌ها و ارزش‌های سیاسی شکل گیرند. به عنوان مثال، دائوی مانند Proof of Humanity می‌تواند در زمینه ایده‌های دموکراتیک، حقوق انسانی و مشارکت آزاد عضوها باشد. این گونه دائوها می‌توانند به عنوان نمونه‌های زیرگروهی از دائوهای سیاسی مطرح شوند.
2. ریشه‌های قومی و ملی:
دائوها ممکن است بر اساس ارتباطات قومی، فرهنگی یا ملی شکل گیرند. این نوع انجمن‌ها می‌توانند به ترویج هویت‌ها و میراث‌های فرهنگی مشترک اختصاص یابند و اعضای خود را به عنوان یک اجتماع متحد و همدل جلب کنند.
3. حرفه‌ها یا صنایع:
دائوهایی که بر مبنای حرفه‌ها یا صنایع خاص تشکیل می‌شوند، می‌توانند به بهبود و توسعه آن حرفه یا صنعت مختصص شوند. این انجمن‌ها می‌توانند همکاری‌های مفیدی را برای توسعه فناوری‌ها و نوآوری‌های مرتبط با حوزه موردنظر ایجاد کنند.
4. فعالیت‌های خیریه:
دائوهای خیریه می‌توانند با هدف کمک به موارد نیازمندان و حل مسائل اجتماعی مشخصی شکل گیرند. این نوع انجمن‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند و توکن‌ها، فرآیند کمک‌رسانی و پشتیبانی را بهبود بخشند.
5. تشکل‌های مذهبی:
دائوهای مرتبط با تشکل‌های مذهبی می‌توانند به ترویج ارزش‌ها و آموزه‌های مذهبی بپردازند و اعضای خود را در یک محیط مذهبی واحد گردآوری کنند.
6. فعالیت‌های ورزشی:
دائوهای متعلق به فعالیت‌های ورزشی می‌توانند به تشویق به ورزش و سلامت جسمی جامعه اختصاص داشته باشند و با استفاده از توکن‌ها و قراردادهای هوشمند، جوایز و انگیزه‌های مالی برای افراد را فراهم کنند.
این تقسیم‌بندی نشان‌دهنده تعدادی از جهت‌گیری‌های متنوعی است که دائوهای اجتماعی می‌توانند در آینده به سوی آنها گام بردارند. این تنوع به جذب اعضا و تحقق اهداف متنوع میان اعضا کمک می‌کند و از دائوها به عنوان ابزاری اثربخش در حوزه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی پیشنهادی می‌شود.
تفاوت بین دائو و سازمان‌های سنتی
دائوها از سازمان‌های سنتی به عنوان یک پدیده جدید در مدیریت و سازماندهی متمایز می‌شوند. عملکرد غیرمتمرکز دائوها باعث تمایز آنها از بیشتر سازمان‌های سنتی می‌گردد. در مقابل سازمان‌های سنتی، دائوها سلسله مراتب سازمانی ندارند و به طور عمده توسط مکانیزم‌های اقتصادی هدایت می‌شوند.
ویژگی منحصر به فرد دائوها این است که هیچ ترکیب رسمی برای اعضای آنها وجود ندارد. در عوض، همه اعضا به هدف مشترکی تعهد دارند که آن را به قوانین اجماعی محدود می‌کند. به دلیل اینکه این قوانین در یک برنامه غیرمتمرکز و منبع باز نوشته شده‌اند که سازمان را کنترل می‌کند، دائوها بسیار شفاف عمل می‌کنند. این به مقایسه با شرکت‌های سنتی، که به صورت اغلب سازماندهی شده‌اند، دموکراتیک و شفافیت بالاتری را به ارمغان می‌آورد.
تمام اعضای یک دائو برای هر تغییری باید رأی دهند و این اجازه را نمی‌دهند که تصمیمات به صورت یکجا توسط یک حکومت اتخاذ شود. در مقابل، رهبری دائوها بر اساس تصمیم‌گیری جامعه شکل می‌گیرد، در حالی که رهبری در شرکت‌های سنتی عمدتاً بر اساس مدیرعامل، هیئت مدیره یا سهامداران اصلی است. به علاوه، بهره‌برداری از یک دائو به صورت کاملاً شفاف و جهانی است، در حالی که راه‌اندازی یک شرکت سنتی به صورت خصوصی انجام می‌شود و اطلاعات شرکت فقط به اختیار سازمان است. این مقایسه نشان‌دهنده ویژگی‌های متمایز کننده دائوها در مقابل سازمان‌های سنتی است و اهمیت مفهوم غیرمتمرکزیت و شفافیت در عملکرد دائوها را به وضوح نشان می‌دهد.
دائوی قانون اساسی: ادبیات، تجربیات و چشم‌انداز
از زمان معرفی مفهوم دائو اجتماعی توسط Coopathroopa، جریان سازمان‌های جدید و نوآورانه در دنیای رمزارزها به وجود آمده است. یکی از این ادبیات‌های جدید، دائوی قانون اساسی یا Constitution DAO، با ویژگی‌های منحصر به فرد خود به عنوان یک نمونه اولیه برای دائوهای سیاسی آینده درخشیده است. در نوامبر سال ۲۰۲۱، این دائو به منظور خرید یک اثر تاریخی به مبلغ حدود ۴۷ میلیون دلار در حراجی ساتبی راه‌اندازی شد. حتی با شکست نهایی این طرح و متوقف شدن دائو، تلاش‌های انجام شده در زمینه جمع‌آوری سرمایه نشان‌دهنده یک موفقیت غیرقابل انکار در جذب افراد و جوامع مختلف بود.
از دیگر ویژگی‌های مهم دائوی قانون اساسی، تأثیرگذاری بر قیمت و نوسانات کوین خود، PEOPLE، بود. این تجربه نشان داد که حتی در مواجهه با چالش‌ها و نوسانات بازار، دائو می‌تواند به عنوان یک ابزار قوی برای جمع‌آوری سرمایه عمل کند. همچنین این حادثه نشان‌دهنده محدودیت‌های موجود در ساختارهای دائو به‌ویژه در مشارکت محدود جوامع در مدیریت این سازمان‌ها است.
دائوی قانون اساسی به‌وضوح نشان داد که علاوه بر نقاط قوت، ضعف‌های آن نیز وجود دارد. یکی از این ضعف‌ها، کمبود مشارکت جوامع در مدیریت سازمان، توسط دائوهای مختلف نمایان شده است. در این راستا، ایکس دائو (XDAO) به عنوان یک راه‌حل پیشنهادی برای افزایش مشارکت جوامع و پاداش و مجازات اعضا در فرآیند رأی‌گیری ارائه شده است. این ایده نشان‌دهنده توسعه‌هایی در طراحی و اجرای دائوها است که می‌توانند بهبودهای موثری در کارکردهای آنها ایجاد کنند.
ویژگی دائوی اجتماعی
دائوی اجتماعی، به عنوان یک پدیده نوظهور در حوزه فناوری و اقتصاد، خود را به عنوان یک نوع سازمانی مبتنی بر بلاکچین و تکنولوژی هوشمند معرفی کرده است که تمرکز آن بر جذب و حفظ سرمایه اجتماعی و تصمیم‌گیری‌های غیرمتمرکز است، به جای تاکید بر سرمایه فیزیکی. این پدیده به نحوی به مبارزه با مفهوم‌های سنتی و مرکزی‌گرایانه از سازمان‌ها و اقتصادها می‌پردازد و ویژگی‌های گوناگونی دارد که اهمیت آن را برجسته می‌کند.
یکی از جنبه‌های بارز دائوی اجتماعی، عدم وجود سلسله مراتب در ساختار آن است. در این مدل، تصمیمات توسط ذینفعان، اعضا، و مدیران به صورت غیرمتمرکز گرفته می‌شوند.
دائوی اجتماعی نیازمند برخورداری از منبع باز است، به گونه‌ای که هر فرد قادر به بررسی کد قراردادهای هوشمند و یا مشاهده تاریخچه تراکنش‌های آن در بلاکچین باشد. این شفافیت و انفتاح در عملکرد سازمانی از ویژگی‌های مهم دائوی اجتماعی است.
این نوع سازمانی، به عنوان یک سازمان غیرمتمرکز، با استفاده از قوانین و روش‌های خود به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان عمل می‌کند. همچنین، دائو یک سازمان مسطح است، به این معنا که تصمیمات آن توسط اعضا یا مدیران و نه از طریق یک سلسله مراتب سنتی، گرفته می‌شود.
دائوی اجتماعی بر پایه قراردادهای هوشمند کار می‌کند و این امر به تضمین صحت و شفافیت اطلاعات کمک می‌کند. با این حال، در برخی مواقع، اعضا ممکن است به تصمیم‌گیری مربوط به مشکلات یا به‌روزرسانی‌ها نیاز به همکاری با کارکنان و توسعه‌دهندگان داشته باشند.
در کل، دائوی اجتماعی به عنوان یک مدل نوظهور سازمانی با ویژگی‌های غیرمتمرکز، شفاف، و مبتنی بر تکنولوژی هوشمند، به دنیای اقتصاد و سازماندهی اجتماعی یک چالش نوآورانه و پیشگامانه معرفی کرده است.
انواع پروژه های دائوی اجتماعی کدامند؟
پروژه‌های دائوی اجتماعی، در جریان تغییرات سریع در زمینه اصطلاحات ارزهای دیجیتال، به عنوان یک بعد از تکامل فضای ارزهای دیجیتال مطرح شده‌اند. تعدادی از این پروژه‌ها به ایجاد فضایی برای اتصال و همکاری بین افراد می‌پردازند، و این امر به جهت پیشبرد دائوی اجتماعی و ترویج همکاری‌های جمعی بسیار مهم است.
یکی از پروژه‌های معتبر دائوی اجتماعی، پروژه Seed Club است. این پروژه به توسعه‌دهندگان امکان ایجاد توکنهای اجتماعی را می‌دهد و در ازای این کمک، درصدی از توکنهای خود را به دست می‌آورد. Seed Club تحت پشتیبانی The LAO قرار دارد و از داشتن کارشناسان مجرب و متخصص در میان اعضای خود برخوردار است. این پروژه به افرادی که تمایل به فعالیت در زمینه توکنهای اجتماعی دارند، فرصتی عالی ارائه می‌دهد.
پروژه Radicle نیز یکی از پروژه‌های برجسته دائوی اجتماعی است که به ایجاد یک شبکه مستقل و تحت کنترل جامعه برای ساخت برنامه‌های مشترک می‌پردازد. این شبکه به سازندگان کمک می‌کند تا در یک محیط امن و قابل اعتماد با یکدیگر همکاری کنند و برنامه‌های جدید را به صورت مشترک توسعه دهند. پروژه Radicle برای افرادی که به دنبال ایجاد برنامه‌های نوآورانه در یک محیط همکاری هستند، فرصت‌های جذابی ارائه می‌دهد.
پروژه Cabin DAO نیز به عنوان یک دیگر از پروژه‌های برتر دائوی اجتماعی شناخته می‌شود. این سازمان از افرادی تشکیل شده است که به وب 3 متصل هستند و از مناطق ویژه از شهرهایی مانند نیویورک و سانفرانسیسکو بهره می‌برد. Cabin DAO فرصتی مناسب برای افرادی فراهم می‌کند که به دنبال اتصال به سایر افراد در جامعه‌های مجاور هستند و تمایل دارند در این اتصالات مشارکت کنند.
انواع فعالیت دائوها
فعالیت‌های دائوها به عنوان یک نمونه نوظهور از سازمان‌های غیرمتمرکز و بر اساس تکنولوژی بلاکچین، از زوایای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است و با توجه به توسعه آینده، می‌توان انتظار داشت که گروه‌بندی‌ها و زیرگروه‌ها جدیدتری نیز شکل گیرند. در این راستا، می‌توان انواع فعالیت دائوها را به زیرگروه‌هایی چون:
1. ایدئولوژی‌های سیاسی:
دائوهایی که بر اساس ایدئولوژی‌ها و نظرات سیاسی تشکیل می‌شوند و هدف آنها ایجاد یک نظام حکومتی دموکراتیک و با مشارکت آزاد است. این انجمن‌ها ممکن است دارای نشان UBI باشند و یک پروتکل هویتی ایجاد کنند که حق رأی برابری را برای تمام اعضا فراهم کند.
2. ریشه‌های قومی و ملی:
دائوهایی که بر اساس ارتباطات قومی یا ملی تشکیل شده و به ترویج ارزش‌ها و تفکرات مشترک اعضا می‌پردازند.
3. حرفه‌ها یا صنایع:
دائوهایی که به همکاری و تعامل در زمینه‌های خاص حرفه‌ای یا صنعتی می‌پردازند. این انجمن‌ها می‌توانند افراد مشترکی با اهداف مشترک در یک حوزه خاص را به هم وصل کنند.
4. فعالیت‌های خیریه:
دائوهایی که به ترویج فعالیت‌های خیریه و انجام اقدامات انسانی متمرکز هستند.
5. سازمان‌های مذهبی:
دائوهایی که بر اساس اصول مذهبی یا عقاید مذهبی تشکیل شده و به ارتقاء این اصول و ارزش‌ها می‌پردازند.
6. سازمان‌های ورزشی:
دائوهایی که در زمینه‌های ورزشی فعالیت می‌کنند و تمرکز خود را بر ترویج و حمایت از فعالیت‌های ورزشی مختلف می‌گذارند.
دائوهای سیاسی و خیریه، نمونه‌ای از نظام حکومتی دموکراتیک با مشارکت آزاد و حق رأی برابر هستند. این انجمن‌ها با ایجاد یک لیست غیرمتمرکز افراد بر اساس اعتبارسنجی اجتماعی، امکان حضور هر عضو در تصمیم‌گیری‌های سازمانی را فراهم می‌سازند. در این ساختار، اعضا با استفاده از حق رأی خود، در ارتقای تصمیم‌گیری‌های مهم سازمانی مشارکت فعّال دارند و نظرات خود را باز می‌نمایند. این تنوع در انواع فعالیت دائوها، نشان‌دهنده پتانسیل بسیار گسترده و ارزشمند آینده این مدل سازمانی است.